Ийм нэгэн үлгэр

/Ойрадын үлгэрээс сэдэвлэн бичив/
Эрт урьд цагт нэгэн худалдаачин байжээ.
Тэр худалдаачин  үзэсгэлэн төгөлдөр хоёр эхнэртэй  юмсанж.
Хоёр эхнэр нь тус тусдаа өөр өөр гэрт амьдардаг байлаа.
Харин тэр худалдаачинд удам залгах үр хөвгүүн байсангүй.
*********
Худалдаачин нэгэн удаа холын аянд явах болжээ.
Тэгээд хайртай хоёр эхнэртээ хандаж:
"Би гурван жилийн дараа ирнэ. Та хоёртоо би  хорвоогийн хамгийн нандин бэлэгнүүдийг авч ирдэг билээ.
Энэ удаа ч тийнхүү авч ирэх болно. Харин та хоёр надад юу амлах вэ" хэмээн асуулаа.
*********
Их эхнэр нь нөхөртөө цасан цагаан хурганы арьсаар зүүдэлгүй цагаан дээл хийж тавих болов.
Харин бага эхнэр нь алтан цээжтэй мөнгөн бөгстэй хүү төрүүлээд гурван настай болгоод хүлээж байя гэжээ.
*********
Худалдаачинг явснаас хойш хэдхэн сар болоод бага эхнэрээс нь үнэхээр алтан цээжтэй мөнгөн бөгстэй хүүхэд төрөв.
Их эхнэр нь харин цас адил цагаан хурганы арьсыг нэг нэгээр цуглуулж эхэлжээ.
Цаг хугацаа урсан одсоор.
*********
Цаг хугацаа өнгөрсөөр.
Нэг мэдэхэд, гурван жил болж, худалдаачин ирэхэд сар хүрэхгүй хугацаа  үлдэв.
Бага эхнэрээс төрсөн алтан цээжтэй, мөнгөн бөгстэй хүү өсөж торнисоор өхөөрдөм хөөрхөн жаал боллоо.
Их эхнэрийн дээл сүүлчийн товч шилбийг хадах л үлджээ.
*********
Гэтэл их эхнэрт өөрийнх нь бэлдсэн дээл чамлалттай санагдаад, бага эхнэрт атаархах сэтгэл төрөв.
Тэгээд худалдаачинг ирэхээс урьтаж бага эхнэрийг хорлох арга хайж эхэллээ.
Тэг тэгсээр алтан цээжтэй, мөнгөн бөгстэй хүүг нь хорлож егүүтгээд, бага эхнэрийн амлалтыг бүтэхгүй болгож, улмаар хөөлгөх санаа төржээ.
*********
Энэ бодлоо  гүйцэлдүүлэхээр шийдэв.
Нөхрийнхөө захиас бэлгийг биелүүлснийхээ баярыг тэмдэглэж цайллага хийе гэж ярьжээ.
Тэгээд бага эхнэрийг өөрийн гэртээ урьж цайлж дайлжээ.
*********
Их эхнэрт, сахиусандаа хадгалж явдаг нэгэн зүйл хор байдаг байлаа.
Уг хорыг идсэн хүн гүн нойронд автаж хагас өдрийн турш үхсэн мэт унтдаг аж.
Тэр хорноосоо бага эхнэрт өгөх хоол цайнд хольжээ.
*********
Хоёр эхнэр орчлонгийн хов живийг ярьж цайлсаар.
Үд өнгөрөхөд бага эхнэр нойр нь хүрсэн янзтай байв гэнэ.
Үүнийг ажсан их эхнэр, " Гэнэт нойр хүрээд эхлэх чинь юу билээ" хэмээн худлаа эвшээж байв.
Тэгээд худлаа суугаагаараа унтсан хүн мэт донхолзон дохиж байна.
*********
Бага эхнэр ч нойр нь хүрч суудалдаа нам унтжээ.
Худлаа унтсан их эхнэр тайван, бас итгэлтэйгээр босож, бага эхнэрийн гэрт орлоо.
Бяцхан хүү авдрынхаа өмнө хойшоо хараад тоглож байв гэнэ.
Тоглоомондоо болоод их эхнэрийн орж ирэхийг мэдсэнгүй.
*********
Их эхнэр хүүгийн ард сэмхэн гэтэж очив.
Тэгээд,  энгэрийн дотроос мөнөөхөн дээл оёсон мөнгөн зүүгээ гаргаж ирлээ.
*********
Алтан цээжтэй мөнгөн бөгстэй бяцхан хөвгүүн үхэдхийн уналаа.
Их эхнэр хүүгийн зулайнаас мөнгөн зүүгээ оролдоод оролдоод сугалж авч чадсангүй.
Ингээд гэртээ очиж өөрийн суудалдаа суугаад унтагч болон нүдээ анин худлаа хурхирав.
*********
Үдийн хойно бага эхнэр нойрноос сэрэхэд ширээн дээрх хоол нь хэвээр байжээ.
Их эхнэр суудалдаа хурхирч байв.
Их эхнэрийг дуудаж сэрээлээ.
Бага эхнэр " Бид хоёр яасан удаан унтваа" хэмээн өгүүлээд, идэж амжаагүй аягатай хоолоо гэртээ очиж идхээр аваад харив.
*********
Хөөрхий бага эхнэр гэртээ очоод уй гашууд уналаа.
Хайрт хүүгийнхээ хойноос гашуудсаар хэдэн хоног хоол ч идсэнгүй, нойрсож унтсангүй.
Ингээд худалдаачин аянаас буцаж ирлээ.
********
Аян замын тоосоо гөвөөд, эхлээд их эхнэр дээрээ очжээ.
Их эхнэр амласнаа биелүүлж, цасан цагаан дээлээ гаргаж өгчээ.
Харин бага эхнэрийнхээ тухай их эхнэрээсээ сонслоо.
Амласнаа биелүүлж чадаагүйд нь хилэгнэн уурсав.
Тэгээд холын хол байгаа төрхөмд нь хөөж явуулахаар шийдлээ.
********
Бага эхнэр нь үүрд одсон хүүгийнхээ цогцсыг тэвэрсээр л байжээ.
Харин хайрт хүүгээсээ хагацахгүй хэмээн түүнийгээ үнсэж үлгэж байхдаа зулайд нь ямар нэгэн зүйл байгааг олж харлаа.
Оролдсоор байгаад гаргаж ирвэл цус болсон мөнгөн зүү.
********
Худалдаачин бага эхнэрээ хөөж явуулахаар гэрт нь ирлээ.
Уй гашууд унасан баг эхнэр нь нүд халтирмаар царай зүстэй амьтан, хүүгийн цогцсыг тэвэрч суув.
Үүнийг хараад өрөвдсөн худалдаачин, ямар ч болов  бага эхнэрийнхээ тайлбарыг сонсохоор шийдлээ.
*********
Бага эхнэр нь, их эхнэрийг огт сэжиглэхгүй байв.
Болсон бүх явдлыг эр нөхөртөө хэлээд, мөнгөн зүүг гаргаж харуулав.
Тэгэх зуураа, их эхнэрийнхээс авч ирсэн аягатай хоол нь муудаж ногоорсон байгааг анзаарчээ.
Тэр хоолыг гаргаж нохойндоо өглөө.
Нохой нь тэр дороо мансууран унахыг худалдаачин харав.
*********
Худалдаачин гэртээ ирээд их эхнэрээ дуудууллаа.
Ирэхэд нь, дээл оёсон мөнгөн зүү чинь хаана байна гэж асуужээ.
Их эхнэрт тэр нь мэдээж байсангүй.
********
Бүх учрыг нэгд нэгэнгүй мэдсэн худалдаачин, их эхнэрээ ардаг догшин морины сүүлнээс чиргүүлж алаад, бага эхнэрээ хайрлажээ.